تکنیک در لغت به معنی فن تعبیر شده است ،ولی منظور از آن در ورزش و به خصوص در والیبال به کارگرفتن صحیح اهرم های بدن در اجرای مهارت های مورد نظر است. لازم به یادآوری است که در ورزش گروهی مثل والیبال تنها یک فن کامل کننده تمام حرکات نیست .

_____________________________-

تعریف تکنیک : تکنیک در لغت به معنی فن تعبیر شده است ،ولی منظور از آن در ورزش و به خصوص در والیبال به کارگرفتن صحیح اهرم های بدن در اجرای مهارت های مورد نظر است. لازم به یادآوری است که در ورزش گروهی مثل والیبال تنها یک فن کامل کننده تمام حرکات نیست . بلکه هدف باید از ترکیب فنون مختلف برای موفقیت استفاده کرد. به طور کلی والیبال از ترکیب شش فن اصلی تشکیل یافته است که عبارت اند از : 1-فن پنجه 2- فن ساعد 3-فن سرویس 4- فن توپگیری ف5-فن آبشار 6- فن دفاع روی تور .

در این مطلب اصول مقدماتی (دوره پایه) فنون مد نظر می باشد.

تکنیک پنجه : به طور کلی اجرای هر فن شامل دو بخش اصلی دریافت و ارسال است.

دریافت توپ : این قسمت از فن شامل مرحله ای است که توپ در مسیر میدان دید آموزش گیرنده قرار می گیرد، دست ها به استقبال توپ می رود و آن را در درون پنجه ها ، که به صورت ظرفی کروی شکل در آمده است ، جای می دهد . این مرحله با کمی مکث همراه است . زاویه ی مفصل آرنج کاهش پیدا می کند و دست ها به بدن نزدیک می شوند .

پاها از مفصل زانو خم می شود و بدن به سمت پایین متمایل می گردد. در واقع در این مرحله از آموزش می توان بدن را به فنری تشبیه کرد که در اثر نیروی وارد شده جمع می شود (تصویر 1-2).

ارسال توپ :

این مرحله از تکنیک از لحظه ای آغاز می شود که توپ دریافت شده توسط پنجه های بازیکن به طرف هدف مورد نظر رها می شود . باید توجه داشت که حالت دست ها درست عکس حالت دریافت باشد ، بدین معنی که در اینجا زاویه ی مفصل آرنج زیاد می شود و دست ها به طرف خارج بدن هدایت می گردد . در این وضعیت نیرویی که در هنگام دریافت بر بدن وارد می شد خنثی می شود و در واقع فنر مورد مثال به حالت اولیه بر می گردد (تصویر2-2)

وضعیت انگشتان ،مچ . کف دست ها : توپ با همکاری تمام انگشتان دریافت و ارسال می شود .

-قالبی که به وسیله انگشتان درست می شود باید به اندازه ی گنجایش توپ دریافتی باشد .

-نقش عمده در دریافت و ارسال توپ بیشتر به عهده ی انگشتان بزرگ دست هاست .

-انگشتان نباید بیش از اندازه از یکدیگر دور و یا بهم نزدیک شوند،بلکه لازم است در همه حال وضعیت طبیعی خود را حفظ کنند .

-در حالت دریافت توپ ، مچ دست ها به طرف عقب و هنگام ارسال به طرف جلو تغییر وضعیت می دهند .

وضعیت آرنج و کتف :

آرنج ها نباید بیش از اندازه از یکدیگر دور و یا به همدیگر نزدیک باشند . اندازه ی واقعی برای رعایت حالت طبیعی در این وضعیت کمی بیش از عرض شانه های بازیکن است .

-زاویه ی آرنج ها هنگام دریافت توپ کم و هنگام ارسال آن زیاد می شود.

-آرنج ها اگر بیش از اندازه از یکدیگر فاصله داشته باشند،پنجه ها به هم نزدیک می شوند و برعکس ،(هردو وضعیت نادرست اند)

-در ارسال پاس های کوتاه کتف ها تقریبا نقشی ندارند ، ولی در ارسال توپ های بلند اکثر اهرم های بدن از جمله کتف ها نقش دارند .

وضعیت سر،نیم تنه ی بالایی و کمر :

وضعیت سر بازیکن والیبال ، در هنگام دریافت توپ ، کمی به سمت عقب هدایت می شود تا برای همراهی توپ میدان دید بیشتری پیدا شود .

-وضعیت سر بازیکن ، شاخص خوبی برای اجرای صحیح این مهارت است ، زیرا چنانچه بازیکن از دریافت توپ منصرف شود باید توپ روی سر او (حد موی سر و پیشانی) فرود آید.

-نیم تنه ی بالایی در وضعیت های مختلف در حالت دریافت و ارسال توپ متغییر است ، ولی به طور کلی هنگام ارسال ، بدن به سمت جلو متمایل می شود .

وضعیت پاها :

پاها از جمله اهرم های بسیار عمده ای هستند که در اجرای کلیه ی فنون نقش قابل توجهی را بازی می کنند . باید همواره به این نکته مهم توجه داشت که مهارت های والیبال به وسیله ی دست ها انجام می شود ولی در واقع کار اصلی اجرای مهارت ها را پاها انجام می دهند .

-در هنگام اجرای فن ، پاها کمی بیش تر از عرض شانه ها از یکدیگر فاصله دارند و برحسب عادت بازیکن در واقع سه حالت گارد مدنظر است که در تصویر 2-3 نشان داده شده اند .

1-پای راست جلو ، پای چپ عق 2-پای چپ جلو ،پای راست عقب 3- هردو پا به صورت موازی

-هنگام دریافت توپ ، وزن بدن روی تمام سطح پاها متمرکز می شود (پاشنه ، کف ، پنجه ها) ولی در موقع ارسال ،وزن بدن به سمت پنجه ها هدایت می شود .

انواع فن پاس پنجه : بطور کلی پاس پنجه به دو صورت "پاس با دو دست" و "پاس با یک دست" اجرا می شود :

الف -پاس با دو دست : در اجرای این فن در بخش های بالا توضیح داده شد .

ب- پاس با یک دست : برای اجرای این فن کافی است که کلیه ی شرایط اصول تکنیک پاس با دو دست را رعایت کنیم ، با این توضیح که دریافت و ارسال توپ در این وضعیت صرفاً با یک دست صورت می گیرد (تصویر 2-4)

پاس پشت : وضعیت بدن بازیکن درهنگام دریافت توپ ، تقریبا شبیه وضعیت پاس معمولی است. ولی در لحظه ارسال ، سر و بالا تنه ی بازیکن به سمت عقب متمایل می شود . لازم است پاس دهنده ، پس از اجرای فن ،مسیر توپ را تا جای امکان تعقیب نماید (تصویر 2-5)

پاس پهلو : از آنجا که اجرای صحیح این فن نیاز به مهارت بیشتری دارد ، توضیح در مورد نحوه ی اجرای آن به مراحل بعد موکول می شود .

پاس در حال پرش : می دانیم که انوع پاس پنجه را می توان در حالت پریدن اجرا کرد . آیا فکر کرده اید بین "پاس در حال پرش" و "پاس در حالت ایستا" چه تفاوتی وجود دارد ؟ضمناً برای درک بیشتر این موضوع به تصویر 2-6 را با دقت بررسی کنید .

نمونه ی تمرینی این بخش :

در مراحل اجرای تمرینات مقدماتی : برای بازیکن ها کار بصورت با توپ و بدون توپ اجرا می شود .

الف - بدون توپ : بازیکن ها به شکل دایره و... می ایستند ، آنگاه با فرمان ، وضعیت دریافت و ارسال توپ را نمایش می دهند ، در این هنگام مربیان حرکات بازیکن ها را در صورت اشتباه اصلاح می کنند.

بازیکن ها در فاصله تقریبا سه متری از یکدیگر قرار می گیرند و با فرمان مربی انواع دریافت و ارسال توپ را در حال حرکت (به سمت جلو ،عقب ، راست وچپ) اجرا می کنند .این تمرینات تا اصلاح کامل حرکات ادامه می یابد (تصویر 2-7)

ب- با توپ : این تمرینات را می توان به صورت یک نفره ، دو نفره ، سه نفره و حتی گروهی اجرا کرد . مهم این است که شیوه تمرین از ساده شروع و به تمرینات مشکل ختم گردد .

تمرین یک نفره : بازیکنان در حالی در وضعیت ایستاده قرار دارند ، توپ را به بالای سر خود پرتاب می کنند و سپس آن را در وضعیت صحیح در بالای سر دریافت می کنند . این تمرین درحالی که توسط مربی اصلاح می شود با تکرار متوالی اجرا می گردد . (تصویر 2-8)

-بازیکنان تمرین قبلی را پس از پرتاب توپ به هوا با یک مرتبه تماس با زمین اجرا می کنند. مربی پس از اطمینان از اجرای صحیح حرکات ، به فراگیران اجازه می دهد با پرتاب توپ و جابه جایی به اطراف ، تمرین را با تکرار متوالی اجرا کنند (تصویر 2-9)

تمرین دو نفره : دونفر از بازیکنان به فاصله ی سه متری از یکدیگر قرار می گیرند . ابتدا یکی از آن ها توپ را دو دستی از سمت پایین برای نفر بعدی پرتاب می کند . نفر مقابل پس از دریافت صحیح توپ ، آن را مجدداً برای پرتاب کننده ، که در این حالت به عنوان یک هدف مورد نظر است ، پرتاب می کند . این تمرین چندین مرتبه تکرار می شود . و پس از اصلاح حرکات نوبت به بازیکن بعدی می رسد تا همین تمرین را او نیز تکرار کند . در ابتدای تمرین از بازیکن خواسته شود که دریافت توپ را با مکث اجرا کنند و سپس بدون مکث به ادامه تمرین بپردازند . (تصویر 2-10 ) .

آشنایی با آمادگی بدنی در ورزش والیبال + آموزش تمرینات بدنی

منابع : صفحات 17 الی 25 از کتاب آموزش والیبال ، نویسنده حسین توسلی

براتیون ،باب و برید کلیپ : آموزش تکنیک و تاکتیک در قالب تمرینات ، ترجمه غلامرضا سراج زاده ، حسین توسلی،انتشارات فدراسیون والیبال ،تهران ،1368

گرداوری و تنظیم عادل خدر خوجه