خبرگزاری ورزش والیبال : قبل از آغاز اولین جلسه تمرین، شما باید فلسفه ی مربیگری خود را مرور کنید و آن را در برنامه تمرینی و نحوه ی رفتار خود در طول فصل منعکس سازید. با این کار شما می توانید از خطاهایی که در طول فصل گذشته مرتکب شده اید اجتناب کنید و به اهداف خود در طول فصل جاری دست یابید. مهم نیست که در چه سطحی مربیگری می کنید، به عنوان یک مربی خوب همواره باید وقت کافی صرف برنامه ریزی نمایید.
ایجاد یک فلسفه ی مربیگری برنامه ریزی موفق با ایجاد ی فلسفه ی مربیگری خوب آغاز می شود. اما واقعاً چطور می توان ی فلسفه یا اصوول مربیگری برای خود شکل داد؟ در آغاز شما باید ارزش ها و باورهای خود را تعیین کنید.

خبرگزاری ورزش والیبال : قبل از آغاز اولین جلسه تمرین، شما باید فلسفه ی مربیگری خود را مرور کنید و آن را در برنامه تمرینی و نحوه ی رفتار خود در طول فصل منعکس سازید. با این کار شما می توانید از خطاهایی که در طول فصل گذشته مرتکب شده اید اجتناب کنید و به اهداف خود در طول فصل جاری دست یابید. مهم نیست که در چه سطحی مربیگری می کنید، به عنوان یک مربی خوب همواره باید وقت کافی صرف برنامه ریزی نمایید.
ایجاد یک فلسفه ی مربیگری برنامه ریزی موفق با ایجاد ی فلسفه ی مربیگری خوب آغاز می شود. اما واقعاً چطور می توان ی فلسفه یا اصوول مربیگری برای خود شکل داد؟ در آغاز شما باید ارزش ها و باورهای خود را تعیین کنید.

شما نباید از فلسوفه یا اصولی در مربیگری استفاده کنید که در تضاد با باورهای شخصی شماست، بازیکنان چنین فلسفه ای را پذیرا نخواهند بود.

"خطا در آماده سازی تیم، یعنی آماده کردن تیم برای شکست."  جان وودن

از این نگران نباشید که از دیگر مربیان بپرسید که چطور تیم خود را برای فصل جدید آماده کرده اند؟ چطور تمرینات را پیش می برند؟ یا نظم را در تمرینات و در کل تیم برقرار می کنند؟ اما باید بدانید که گرفتن اطلاعات از دیگر مربیان یا از کتواب هوا و مقاله ها فقط اطلاعات پایه را در اختیار مربی قرار می دهد؛ گام بعدی این است که مربوی ایون داده هوا را پوردازش کنود و مطابق با ارزش ها و باورهای خود و شرایط تیم و بازیکنان ی برنامه خوب و اثربخش را سازماندهی کند.
مربیان موفق، معلمان خوبی هستند. همانطور که ی معلم بدون برنامه ریزی درسی ساختاریافته برای کل سال تحصیلی، پا به کلاس درس نمی گذارد، مربی نیز نباید بدون برنامه ای جامع و با ساختار مناسب، تمرینات تیم را آغاز کند.

اصول مربیگری و مفاهیم پایه در آموزش والیبال

مراحل کلی آموزش والیبال:

-1 آشنا شدن با توپ
-2 آموزش اجرای حرکات مختلف با توپ و اجرای جابجایی ها و حرکات مختلف بدن
-3 آموزش ارسال با ساعد، سرویس از پایین، ارسال با پنجه و ایجاد شرایط شبیه بازی
-4 آموزش سرویس از بالا، دریافت سرویس، ارسال پاس و آبشار؛ ایجاد شرایط شبیه بازی
-5 آموزش توپگیری، سرویس های پیشرفته تر، دفاع روی تور؛ ایجاد شرایط جذاب تر شبیه بازی
-6 آموزش سیستم های مختلف بازی و نحوه قرار گرفتن بازیکنان در زمین و وظایف آنها در شرایط مختلف بازی، بازی ترکیبی و تاکتیک های مختلف حمله و دفاع. تمرینات کاملاً شبیه بازی.


بایدها:
#توضیحات مربی باید کوتاه، واضح و هدفمند باشد و به نکات کلیدی اشاره کند.
# تمرینات باید از آسان به مشکل، از ساده به پیچیده ،از سبک به سنگین، از کوتاه به طولانی، از انفرادی به گروهی و از حجم به کیفیت باشد.
# اهداف تعیین شده برای بازیکنان باید متناسب با توانایی های آنها بوده و قابل دستیابی باشد؛ اهداف باید شفاف و مشخص بوده و بازیکنان را وادار به تلاش بیشترکند.
# به بازیکنان بازخوردهای شفاف و با نگرش مثبت بدهید.
# از تغییرات زیادی در تمرین استفاده کنید تا تمرکز بازیکنان حفظ شود.
# تا جای ممکن شرایط و موقعیت های شبیه بازی را در تمرین ایجاد کنید.
# از هر موقعیتی برای تشویق نونهالان استفاده کنید.
# تشویق و تحسین در جمع، انتقاد و ایراد گرفتن به طور انفرادی.
# خطاهای بازیکنان را شناسایی کرده و در اصلاح خطاها کمکشان کنید.
# نونهالان و نوجوانان را در طول تمرین فعال و باتحرک نگه دارید.
# از حداقل قوانین استفاده کنید.
# اندازه ی زمین و ارتفاع تور را با توجه به سطح تکنیکی بازیکنان، قد و تعدادشان تنظیم کنید.
# به طور متناوب یارهای تمرینی، هم تیمی ها و بازیکنان حریف را تغییر دهید، به این ترتیب بازیکنان با انرژی و تمرکز بیشتر فعالیت خواهند کرد.
# همه ی تمرین ها را با توپ انجام دهید.
#مطمئن شوید که در هر تمرین، بیش از ی تکنی یا مهارت آموزش داده می شود و رشد می کند.
# تمام ارسال ها و بازگرداندن های توپ به زمین مقابل را در بازی های کوچ بشمارید.
# از بازی ها ی ساده مانند 1 به 1 و 2 به 2 و با کمترین قوانین ممکن آغاز کنید و هم زمان با رشد بازیکنان، بازی هوا
را پیچیده تر کنید.
# حداکثر استفاده را از تور بکنید.
# در هنگام توضیح دادن و آموزش، بازیکنان را در کنار هم و نزدی به هم نگه دارید.
# بازیکنان را زود و در هر جلسه تمرینی در تکنیک های تهاجمی آموزش دهید.
# بهبود عملکرد نونهالان را با اولویت قرار دادن دوره های پرشتاب تمرین پذیری مورد توجه قرار دهید.

خطاهای رایج مربیان:
!دادن توضیحات طولانی.
!استفاده از قوانین زیاد و گیج کننده برای نونهالان که رالی ها را هم محدود می کند.
!از نونهالان خواسته می شود که بازی های بزرگسالان را انجام دهند؛ با وسایل و قوانین آنها.
!یارهای تمرینی را هرگز عوض نمی کنند.
!در طول تمرین مربی بیشتر از بازیکنان با توپ سر وکار دارد.
!هر تکنیک را به طور مجزا تمرین می دهند، بدون هیچ ارتباطی با دیگر تکنی ها و بدون ایجاد شرایط مشابه بازی.
!تمرینات و فعالیت ها را بدون قرار دادن هدف مشخصی سازماندهی می کنند.
!فقط در هنگام بازی از تور استفاده می کنند.
!بیش از حد زود به بازی 4 به 4 پیشرفت می کنند.
!منتظر می مانند تا بازیکنان" آماده" شوند، سپس آموزش حمله را آغاز می کنند.
!هنگام آموزش و یا نمایش تکنی به بازیکنان اجازه می دهند که پراکنده شوند و درنتیجوه هنگوام آمووزش دیودن، تمرکز و توجه کافی ندارند.

فلسفه مربیگری
شاید بسیاری از مربیان جوان از مطالعه ی این بخش چشم پوشی کنند و فقط به سراغ مطالعه مطالب تکنیکی و تاکتیکی بپردازند، زیرا تصور می کنند که برای موفقیت و پیروز شدن در مسابقه فقط به آنها نیاز دارند. در حالیکه داشتن ی فلسفه و نگرش درست نسبت به والیبال و مربیگری مهم ترین فاکتور در موفقیت می باشد.
شما چرا مربیگری می کنید؟ از چه اصولی در مربیگری پیروی می کنید؟ روش شما در مربیگری چیست؟ چه ویژگی هوایی را می خواهید در بازیکنان پرورش دهید؟ چه چیزهایی برای شما اولویت دارند؟ شاید این سئوالات به نظور عجیب و غیرعادی باشند، اما باید بدانید که تمام مربیان بزرگ و موفق جهان پاسخ روشنی برای هری از این سئوالات دارنود و مطابق آن عمل می کنند.
شاید دلیل یا دلایلی که مربیگری می کنید در موارد زیر باشود دلایلی را که مربیگری می کنید علامت بزنید و یا آنرا بنویسید.

-1 از مربیگری لذت می برم.
-2 والیبال را دوست دارم.
-3 آموزش دادن را دوست دارم.
-4 از من خواسته شده است.
-5 قبلاً بازیکن بوده ام و اکنون می خواهم به ورزش برگردم.
-6 در مربیگری خوب هستم.
-7 دوست دارم موفقیت ورزشکارانی را که مربیگری می کنم ببینم.
-8 رقابت را دوست دارم.
-9 دوست دارم به جامعه کم کنم.
-11 فرزندم در این ورزش است.
-11 کار دیگری دوست ندارم.
-12 منبع درآمد خوبی برای من است.
-13 .......................
-14 .........................
-15 ...............................
چگونه مربیگری می کنید؟ شاید پاسخ شما این باشد: آموزش والیبال در روشی مثبت، تکنیکی و شبیه بازی. ما با تموام وجود می خواهیم که پیشرفت کنیم و پیروز باشیم اما مهم تر از این ها آن است که والیبال فقط ی بازی است و ما باید از آن لذت ببریم و همزمان یاد بگیریم و مهارت های خود را هم در والیبال و هم در زندگی توسعه دهیم.

اجرای تمرینات باید متناسب با سن و توانایی های بازیکنان باشد، بنابراین آنها می توانند در آن تجربه کسب کنند. نوآموزان باید فرصوت و زمان مساوی برای بازی داشته باشند، بنابراین به آنها فرصت برابر برای یادگیری داده می شود. نوآموزان باید در پست هوای مختلف بازی کنند، بنابراین آنها تمام مهارت های لازم برای پیشرفت در بازی را می آموزند.

چه ویژگی هایی را می خواهید در بازیکنان پرورش دهید؟ شاید پاسخ شما این باشد: انگیزه، شجاعت و جنگنده گی، طرز تفکر و نگرش درست هم در داخل زمین بازی و هم در زندگی.
اولویت بندی کردن بخشی از فلسفه مربیگری است. برای شما برنده شدن در بازی مهم تر است یا بازیکنان؟ پرورش بازیکنانی که هم در داخل زمین بازی و هم در خارج از زمین ) و در طول زندگی( اثربخش، سودمند و با شخصیت باشند، وظیفه ی مهم هر مربی است. تیمی که بازیکنان آن برای عشق به والیبال، عشق به همدیگر و عشق به مربی بازی می کنند، برنده ی واقعی است. تمام بردها و پیروزی ها روی تابلوی امتیازات سالن مسابقه نمایش داده نمی شود. احساس موفقیهت، یهادگیری کهار تیمی، ایجاد همدلی و رفاقت و ایجاد و پرورش توانایی رهبری در بازیکنان، پیروزی هایی هستند کهه در تهابلوی امتیهازات زندگی نمایش داده می شوند.
هنگام اولویت بندی به خاطر داشته باشید که پرورش بازیکنان مهم تر از پیروزی در هر مسابقه ای می باشد.
مربی نمی تواند جایگزین نقش والدین باشد اما می تواند مکمل آن باشد. تیم باید خانواده ی دوم بازیکنان باشد.

اصول پایه مربیگری:
# صبور و باحوصله باشید.
# به خود به عنوان یک معلم بنگرید.
# فرآیند و عملکرد برتر و مهم تر از نتیجه است.
# در برنامه های تیم به همه ی بازیکنان کمک کنید.
# عملکرد بازیکن را از خود او ( شخصیت انسانی او) جدا کنید.
# چه درون سالن تمرین یا مسابقه و چه بیرون سالن، الگو و سرمشق بازیکنان باشید.
# منظبط باشید. بی نظمی را تنبیه کنید اما تحقیر هرگز.
# جریمه و تنبیه از هر نوع باید حداقل باشد.
# باهوش تر مربیگری کنید نه سخت تر و سخت گیرانه تر.
# نوآور باشید، نه محدود کننده.
# کیفیت مهم تر از کمیت است.
# از اشتباه کردن نترسید.( اگر اشتباه نکنید از میان می روید.)
# اگر بازیکنان هدایت شوند عملکرد بهتری خواهند داشت.
# همواره میانگین عملکرد بازیکنان را در نظر بگیرید.
# رویکرد و نگرش درست را آموزش دهید.
# در مربیگری دمکراسی داشته باشید.
# قدرت تصمیم گیری و یافتن راه حل را در شرایط مختلف بازی، در طول تمرینهات در بازیکنهان توسهعه
دهید.
# تلاش کردن در والیبال وجود ندارد، به جای من تلاش می کنم باید گفته شود من می خواهم.

# کمی پیشرفت در نقاط ضعف انفرادی و یا تیمی، می تواند منجر به پیروزی هها و پیشهرفت های زیادی
شود.
# از سخنان و حرکات طعنه آمیز پرهیز کنید.
# آنچه را که نصیحت می کنید، خودتان انجام دهید.
# زمان های مرده را حذف کنید.
# تشویق را فریاد بزنید، نکوهش و انتقاد را درگوشی بگویید.
# به بازیکنان آموزش دهید به جای تمرکز روی آنچه که اتفاق افتاده، به اکنهون و آنچهه کهه در ادامهه ر
خواهد داد تمرکز کنند.
# با آرامش و قابل اطمینان باشید. رفتار شما باید باثبات باشد.
# به بازیکنان بیاموزید که در هر مسابقه و در هر رالی بهترین عملکرد خود را به نمایش بگذارند.
# هر رالی باهوش تر و سخت کوش تر از رالی قبلی.

مرحله در برنامه ریزی تمرین
پس از آنکه فلسفه و اصول مربیگری خود را روی کاغذ نوشتید، می توانید برنامه ریزی برای فصل آینده را با پیروی از این 6 مرحله آغاز کنید:
-1 شناسایی مهارت هایی که بازیکنان شما به آنها نیاز دارند.
-2 شناخت درست و کامل از بازیکنان
-3 ارزیابی شرایط محیطی و موقعیت تیم
-4 اولویت بندی
-5 انتخاب شیوه مناسب برای آموزش
-6 برنامه ریزی جلسات تمرین
مرحله 1: شناسایی مهارت هایی که بازیکنان شما به آنها نیاز دارند.
به منظور کم کردن به بازیکنان برای اینکه بازیکنانی عالی بشوند، نیاز دارید تا بدانید آنها برای بازی در هر سطحی بوه چوه مهارت هایی نیاز دارند. مهارت های ضروری و لازم برای بازی در لیگ دسته 1 ، لیگ برتر ، لیگ جهانی ، مسابقات دانشوگاهی و ... با هم متفاوت هستند، ضمن اینکه مهارت های مهم در والیبال زنان و مردان نیز با هم تفاوت دارند.

مربی همچنین باید مهارت هایی را که بازیکنان تیم بایستی در پست های مختلف داشته باشند تا به موفقیت تیم کم کنند تعیین کند. این هوا شامل مهارت های تکنیکی ، تاکتیکی، جسمانی، ذهنی و روانی هستند. مهارت های ذهنی، به ویژه توجه، تمرکز و استقامت در تمرکز را دست کم نگیرید.
مرحله 2: شناخت درست و کامل از بازیکنان پیش از آغاز تمرینات شما باید شناخت مناسب و کاملی از بازیکنان خود داشته باشید، این شناخت باید هموه جانبوه و شوامل
همه مهارت ها باشد. اگر آنها سال قبل بازیکن شما بوده اند کار شما راحت تر است، می توانید از روی فرم های آنالیز و ارزیابی مربوط به سال گذشته اطلاعات دقیقی به دست آورید، در غیر این صورت می توانید از مربیان یا هم تیمی های قبلی بازیکنان، فیلم های بازی ، فرم های آنالیز و ... اطلاعات کافی را به دست آورید. راه دیگر استفاده از آزمون هوای تکنیکی، جسمانی و روانشناسی هستند. طراحی تمرین باید براساس نقاط قوت و ضعف بازیکنان و نیازهای مهارتی آنها باشد.
مرحله 3: ارزیابی موقعیت تیم و شرایط محیطی در زمان برنامه ریزی و آماده سازی تیم باید عوامل خارجی موثر بر برنامه خود را ارزیابی کنید هم مثبت و هم منفی ،بودجه ی تیم، شرایط سالن تمرین، سالن بدنسازی، وسایل و امکانات تمرین ، امکان شهری و ... بخشی از عوامل خارجی هستند کوه
باید در برنامه ریزی تمرین مورد توجه قرار گیرند. در بعضی مواقع شرایط خانوادگی و تحصیلی بازیکنان می تواند بر عملکرد تیم تأثیر بگذارد.

مرحله 4 : اولویت بندی با توجه به سطح مسابقاتی که تیم در آن شرکت دارد و سطح مهارتی بازیکنان، باید مهارت های مورد نیاز برای موفقیت تیم را 2 و 3 تقسویم بندی کنیود. گوروه 1 مهوارت ، اولویت بندی کنید. در این اولویت بندی می توانید مهارت ها را به سه گروه 1 هایی هستند که تیم بدون توانایی بالا در اجرای آنها شانسی برای موفقیت ندارد؛ مانند توانایی بالا در دریافت سرویس و ارسال پاس دقیق و باثبات برای مهاجمان که در همه سطوح بازی بسیار مهم است. مهارت های گروه 2 مهارت هایی هسوتند کوه در
اولویت بعدی قرار دارند و با توجه به سطح بازیکنان و سطح تورنمنتی که تیم در آن حضور خواهد یافت توسط مروی تعیین می شود. مثلاً در سطح مسابقات مدارس نیازی نیست که مهاجمان توانایی حمله از پشت خط سوم تور را داشته باشند، در حالیکه در مسابقات لیگ حتماً ی یا دو بازیکن تیم باید توانایی چنین حمله ای را داشته باشند. مهارت های گروه 3 مهارت هایی هستند که یادگیری آنها برای بازی در چنین سطحی ضروری نیست و در صورت در اختیار داشتن وقت و انرژی کافی ، می توان آموزش آنها را به بعضی از بازیکنان که پیشرفت سریعی دارند شروع کرد. مثلاً برای بازیکنان نوجوان یا نونهال دریافت سرویس از پهلو، تکنیکی است که یادگیری آن ضرورتی ندارد و شاید آموزش آن کمی هم زود باشد.
بنابراین هر مربی با توجه به سطح تیم و بازیکنان خود ، سطح مسابقاتی که در آن حضور خواهد داشت و همین طور نگورش خود نسبت به والیبال، مهارت های مورد نیاز بازیکنان را باید اولویت بندی کند و توجه ویژه ای به مهارت هوای گروه 1 و سپس گروه 2 نماید.

کمیته آموزش و پژوهش فدراسیون والیبال
ترجمه و تألیف : جواد مهرگان JMVBCOACH@GMAIL.COM