خبرگزاری ورزشی والیبال فروم: بعد از حضور اسلوبودان کواچ سرمربی صربستانی تیم ملی بر مسند مربیگری تیم ایران انتقادات زیادی مبنی بر بی تجربه بودن و شک در توانایی های این مربی میان کارشناسان و اهالی والیبال مطرح شد ایران این فصل را با شسکت مقابل ایتالیا آغاز کرد که باعث سرخوردگی هوادران تیم ملی شد اما به تدریج به جا افتادن شرایط و مدیریت بحران از سوی بازیکنان و کادر فنی ورق برگشت و ما شاهد حرکت روان تیم بودیم ، در اینجا تحلیلی از بازیهای تیم ایران و شرایط این تیم بعد از لیگ جهانی از سوی بنده حقیر ارائه شد که به اشتراک با شما دوست داران والیبال گذاشته خواهد شد:

قوت ها و فاکتورهای بهبود پیدا کرده:

1- بهبود عملکرد اسپکرهای قدرتی در حمله در تیم ایران:
سال گذشته شاهد بودیم که مشکل اصلی والیبال در تیم ما ضعف در حمله از کنار آنتن بود به نوعی وقتی توپ به کنار آنتن میرفت حملات ما با درصد کمی تبدیل به امتیاز میشد ، این مهم را میشود در وضعیت آمار تیم ایران در سال گذشته جستجو کرد به نحوی که امیر غفور با حدود 41 درصد اسپک موفق نفر 34 بهترین اسپکر دور مقدماتی شد و همچنین امتیاز آورترین بازیکن ایران محمد موسوی بود با 122 امتیاز رتبه 23 در بین امتیاز آورترین بازیکنان این مسابقات بدست آورد.
اما امسال در سال 2014 وضعیت اسپکرهای تیم به مراتب بهبود پیدا کرده بود صرف نظر از این نکته که آمار برخلاف سال گذشته بصورت جداگانه برای هر دسته محاسبه شد با نگاه به درصد موفقیت آمیز بودن اسپک ملی پوشان ایران و امتیاز آوریشان به نتایج مثبتی خواهیم رسید.
کسب 149 امتیاز در دور مقدماتی از شهرام محمودی که دو بازی و یک ست از مرحله مقدماتی را از دست داد و به دنبال وی کسب 145 امتیاز از سوی محمد موسوی و 141 امتیاز از سوی مجتبی میرزاجانپور و همچنین کسب 71 امتیاز از سوی امیر غفور در دور نهایی که امتیاز آورترین بازیکن مرحله نهایی شد حاکی از رشد و پیشرفت تیم ملی والیبال در بخش حمله خصوصا فاز قدرتی از کنار آنتن و از مناطق 1و 2و 4 می باشد هر چند که به نظر من امسال تا حدودی در حملات پایپ و به کار گیری این نقشه ناموفق بودیم. اما بطور کلی با نگاه به آمار هر مسابقه در بین بازیکنان ایران که در هر بازی دو بازیکن داشتیم حداقل 50 درصد اسپک موفقیت آمیز داشتن این نشان دهنده رشد این مشخصه در تیم ملی ایران است. البته بخشی از این مساله نیز به تغییر تاکتیک تیم ایران در زمان کواچ و تمایل این مربی به استفاده از کنار آنتن بر می گردد اما در هر صورت این تمایل نیز کاملا منطقی است و ما شاهد نقش پررنگ بازیکنان بلند زن و پشت خط زن در تیمهای مطرح دنیا هستیم و دیگر تمایل پاسورها در این تیم ها در استفاده از کنار آنتن.
در هرصورت هرچقدر ما در این فاکتور پیشرفت کنیم کم پیشرفت کرده ایم، نیاز والیبال امروز دنیا در سطح مسابقات معتبر دارا بودن بازیکنان بلند زن و پشت خط زن ماهر است که بتوانند توپهای سرگردان و مرده را تبدیل به امتیاز بکنند کاری که شهرام محمودی و امیر غفور و میرزاجانپور حداقل در این فصل از لیگ جهانی بخوبی انجام دادند ،در اهمیت بلندز ن ها همین بس که وجود چنین بازیکنانی نظیر تیلور ساندر که یک بلندز ن قهار در تیم ملی آمریکا محسوب میشود موازنه قدرت را به سمت این تیم بالا میبرد.


2- بهبود وضعیت دفاع کناری روی تور (دفاع از مناطق 2و 4 ):
همانطور که دوستان اطلاع دارن یکی از مهمترین فاکتورهای والیبال روز دنیا نقش موثر دفاع کنار در سیستم دفاع روی تور در بین تیمهای مختلف دنیاست، جایی که در سیستم چرخش والیبال پاسور یا پشت خط زن در هر چرخش در منطقه 2 و زوج دریافت کننده در منطقه 4 روی تور قرار میگیرند، اون چیزی که خیل نظر بنده را جلب کرد حضور پررنگ و موثر بازیکنانی نظیر فرهاد قائمی و مجتبی میرزاجانپور و شهرام محمودی و حتی سعید معروف با قد 189 سانتی متر در دفاع روی تور بود ، اسپکرها همیشه به دنبال این هستند که از دست دفاع وسط که قامت بلندتری دارد و بهتر دستش را میچرخاند فرار کنند و همواره اسپک های خود را یا ازروی دست دفاع کنار میزنند یا به بغل دست دفاع کنار و یا توپ را روی دست دفاع کنار عمود میکنند اون چیزی که در تیم ایران نسبت به سال گذشته بسیار بهتر شده همین بهبود عملکرد بازیکنان کناری روی تور میباشد، این در حالیست که ما یکی از بهترین دفاع کنار های خودمون یعنی حمزه زرینی را امسال از دست دادیم اما باید پذیرفت که در این بخش بصورت تیمی خوب کار کردیم .

3- بهبود وضعیت توپگیری و استفاده از توپ های برگشتی
سال گذشته فرهاد ظریف بطور متوسط با 1.85 توپگیری در هر ست نهیم توپگیر لیگ جهانی در مرحله مقدماتی شد امسال در مرحله نهایی فرهاد ظریف با متوسط 2.27 توپگیری در هر ست آمار بهتری از خود به جای گذاشت هرچند که سال گذشته ظریف در 12 مسابقه بازی کرد و مرحله نهایی تنها 4 مسابقه هست اما توپگیری ها به یاد ماندنی فرهاد ظریف در مرحله نهایی بویژه در بازی با برزیل از ذهن علاقه مندان والیبال پاک نخواهد شد هرچند که در مرحله مقدماتی بسیار ضعیف و دور از انتظار کار کرد در مرحله مقدماتی نیز سعید معروف 1.91 آمار به مراتب بهتر از آمار فرهاد ظریف در سال گذشته به جای گذاشت فرهاد قائمی نیز با 1.56 متوسط توپیگری در هر مسابقه آمار قابل قبولی از خود بجای گذاشت ضمن اینکه علیزاده تا زمانیکه به کار گرفته شد جز بهترین های توپگیری با متوسط بالای دو بود که به دلیل اینکه وی بازی نکرد و امتیازات توپگیری تقسیم بر تعداد بازی تیم میشود نه بازیکن آمار این بازیکن کاهش پیدا کرد در هر صورت توپگیری و استفاده از توپ های برگشتی مقابل بهترین های دنیا دستاوردی بود که در اواخر دوره ولاسکو بویژه مسابقات جام قهرمانان قاره ها برای تیم ایران بدست آمد که تیم بصورت تیمی توپگیری بهتری ارائه میداد دیگر فقط تنها ظریف نیست که توپگیری میکند بلکه قائمی و معروف نیز بسیار در این فاکتور به تیم کمک میکنند، واقعا باعث خوشحالی است که سعید معروف علاوه بر بازیسازی فوق العاده در زمین به بازی خود ابعاد تازه تری نیز داده ودر دفاع روی تور و توپگیری نیز کمک میکند.

ضعف های پابرجا و یا بوجود آمده:

4- ضعیف در دریافت اول:
اواخر دوره ولاسکو به دلیل استفاده از علیرضا مباشری و فرهاد قائمی بصورت دوره ای در تیم در کنار اسپکرها بلند زن مثل زرینی داوودی یا میرزاجانپور تا حدودی این ضعف پوشانده شده بود بویژه در جام قهرمانان قاره ها اما امسال با شروع لیگ جهانی آن چیزی که توجه والیبال دوستان و کارشناسان والیبال را به خودجلب نمود نوسان تیم در دریافت اول بود ترکیب بازیکنان دریافت کننده متشکل از دو دریافت کننده و لیبرو عملکرد پر نوسانی داشت این نوسانات حتی شامل حال فرهاد ظریف لیبرو تیم ایران نیز می شد به نحوی که حتی در بازی اول با لهستان در تهران فرهاد ظریف با نمایش نا امید کننده تنها 5 درصد دریافت موفق دوست داران والیبال را نگران کرد ، در هر صورت تیم ایران در هیچ بازه زمانی دریافت اول رویایی حداقل نداشته که بخشی از این مشکل به رویکرد مربیان ایران در پرهیز از سرویس پرشی در لیگ ایران باز میگردد در هر صورت سال گذشته تاحدود زیادی این مشکل تعدیل شده بود هرچند که همچنان به عنوان ضعف محسوب میشد ولی امسال تیم با مشکلات بسیار جدی در دریافت اول دست به گریبان بود که بخشی از آن نیز به رویکرد کواچ در انتخاب ترکیب دریافت کننده ها در تیم ملی بازی میگردد در هر صورت این تغییرات علاوه بر اینکه یک سری قابلیت های مثبت به تیم اضافه کرده باعث بوجود اومدن و یا تشدید شدن یکسری نقاط ضعف نیز شده است.

5- نوسان در سرویس زدن:
با مرور آمار سرویس بازیکنان ایران در بازیهای لیگ جهانی ظاهر چنین استباط می شود که با توجه به اینکه در هر بازی تیم ایران بازیکنی یا بازیکنانی داشته که بین 0.30 الی 0.60 سرویس حامل امتیاز عملکرد تقریبا قابل قبولی داشته( سرویس حامل امتیاز یا همان ace به سرویسی گفته میشود که امتیاز مستقیم در پی داشته باشد) اما این فقط ظاهر ماجراست موقعی می توان در مورد وضعیت یک تیم در باب سرویس زدن اظهار نظر کرد که به چند نکته توجه داشت:
1- اول باید دانست که در یک مسابقه والیبال مدرن در سطح لیگ جهانی و یا بالاتر کل یک تیم باید خوب سرویس بزند نه اینکه صرفا یک یا دو بازیکن خاص سرویس خوب بزنند
2- سرویس خوب صرفا به سرویس حامل امتیاز مستقیم گفته نمی شود ، از یک تیم حرفه ای انتظار می رود که با سرویس ها خود دریافت اول تیم حریف را دچار مشکل کند و همچنین با زدن سرویس با شدت معین به مناطق مشخص شده تا حدود زیادی نقشه های متنوع تیم حریف را از کار انداخته و دفاع روی تور را برای مدافعین قابل پیش بینی تر و تسهیل نماید.

این آن حلقه گمشده ای است که در ارزیابی پارامتر سرویس شاید مورد ارزیابی قرار نگیرد همچنین میزان خطای سرویس در هر بازی نیز از جمله فاکتورهای بسیار مهم در ارزیابی توان سرویس زنی تیم محسوب میشود نوسان تیم ایران در تعداد خطاهای سرویس از نکات جالب توجه می باشد ، تیم ایران در یک مسابقه 7 یا 8 خطای سرویس کلا دارد و در مسابقه ای دیگر مثل بازی سوم با لهستان یا بازی مرحله نهایی با روسیه به ترتیب 18 و 22 خطای سرویس را مرتکب میشود ، نه به اون شوری و نه به این بی نمکی! بطور کلی آمار خطای بین 10 الی 14 خطا در سرویس در یک مسابقه سطح بالا که از سرویس های پرشی و پر ریسک زیادی استفاده می شود قابل قبول است اما 1- بیشتر از این رنج خطای سرویس هنگام زدن سرویس پرشی 2- نوسان داشتن سرویس عامل مهمی است که مربیان تیم ملی باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند و در این مدت باقی مانده تا قهرمانی جهان و بصورت کلان تر تا المپیک ریو روی آن کار کنند.
در تیم ایران بازیکنان زیادی وجود دارند که می توانند سرویس پرشی خوب بزنند مثل قائمی، موسوی ، غفور ، محمودی ، میرزاجانپور، فیاضی ، عبادی پور ، داوودی و... ، بحث اینجاست که چه تدابیری اندیشیده شود تا بازیکنان پرشی زن تیم به این سطح از توانایی برسند که بطور پیوسته در سطح قابل قبولی سرویس پرشی بزنند، این مهم با تمرین فراوان حاصل می شود.

6- ضعف مربی کنونی تیم در زمان بندی تعویض و گرفتن تایم اوت و ایجاد وقفه و همچنین بکارگیری نامناسب از داشته های خود در تیم:
یک مشکلی که فکر من را از میانه لیگ جهانی به خود معطوف کرده مشکل کواچ در شناسایی زمان مناسب برای گرفتن تایم استراحت و یا ایجاد وقفه در بازی است ، مثال بارز در این زمینه ست پنجم بازی ایران - روسیه بود که تیم 5-1 جلو بود و کواچ اجازه داد پاولوف هرکاری دلش میخواهد در خط سرویس انجام دهد و کار به جایی رسید که که تیم تا آخر ست تنها سه امتیاز بیشتر گرفت و بازی در این گیم 15-8 واگذار کرد، با وجود چنین شرایطی نوک پیکان انتقاد به سمت مربی تیم خواهد رفت، از سوی دیگر بدلیل عدم شناخت کواچ از تمام ظرفیت های تیم ایران مهره هایی با این مربی عازم لیگ جهانی شدند که خیلی با خواسته های او همخوانی نداشتند اشتباه کواچ در خط زدن نام مباشری و داوودی و عدم استفاده مناسب (نه صرفا حضور فیزیکی) از پوریا فیاضی و بطور کلی عدم درک درست این پست و شرایط آن در تیم از نکات منفی در کارنامه کواچ به شمار می آید که این باعث شد تا کواچ هیچگاه تعویض های موفقی حداقل در این پست نداشته باشد.

7- نبود دستیار کارکشته در کنار کواچ:
شاید خیلیها برایشان سوال پیش آمده چرا در زمان ولاسکو وقتی بازیکن ذخیره حتی برای چند امتیاز به زمین مسابقه فرستاده میشد عملکرد قابل قبولی داشت اما این مساله در زمان کواچ تا حدودی کمرنگ شده یکی از دلایل مهم در این مساله نبود شخصی است مانند سیچلو که یکی از بزرگترین تکنسین های والیبال محسوب می شود و خود مربی یک تیم ایتالیایی را در فصل قبل برعهده داشت وی بسیار با دقت موشکافانه تک تک نفرات تیم مقابل را آنالیز فردی میکرد و به نوعی یار و مدد کار آنالیزور تیم محسوب میشد ضمن اینکه زمانی که سرمربی تیم درگیر استرس مسابقه و تنش می شد وی باتجزیه و تحلیل و تیزبینی خود در جریان مسابقه انعطاف پذیری تاکتیکی تیم را ارتقا می بخشید مثال بارز نقش پررنگ سیچلو می توان به بازی با آمریکا در جام قهرمانان اشاره کرد که تیم بدون موسوی و با توجه به آنالیز معروف در اون مسابقه با ورود ذخیره ها تیم جان تازه ای گرفت و بازی قابل قبولی به نمایش گذاشت.

8- نبود یک دفاع وسط شش دانگ در کنار محمد موسوی:
وقتی صحبت از نبود یک دفاع وسط خوب درکنار موسوی زده می شود خواه نا خواه ذهنمان به سمت یک بازیکن خاص معطوف می شود؛ بله علیرضا نادی بازیکنی است که هر بار تیم از ناحیه دفاع وسط دچار مشکل می شود یاد و خاطره وی در ذهن برخی از والیبال دوستان تداعی می شود، بعضا هم دیده شده که برخی نسبت به نام این بازیکن حساسیت دارند و جبهه گیری میکنند، عده ای دیگر بحث سن و سال را وسط میکشند شاید اطلاع ندارند که در همین پست دفاع وسط مسترآنجلو و الساندرو فی به ترتیب در المپیک قبلی 36 و 34 سال سن داشتند و برای تیم ایتالیا مدال برنز المپیک را به ارمغان آوردند یا رودریگو سانتانا دفاع وسط تیم ملی برزیل آنسال 33 سال سن داشت! در هر صورت جوانگرایی در بلند مدت بسیار خوب و حائز اهمیت است و می توان این مهم را برای تیم ایران بعد از المپیک 2016 انجام داد ولی در شرایط کنونی بهتر است تیم با بازیکنان باتجربه تقویت شود تا آنکه بحث جوانگرایی در شرایط حساس کنونی عملیاتی شود
من باور قلبی دارم که جوانانی مثل علی شفیعی پدیده تیم کاله ، ساسان دژآرا ، سامان فائزی ، علیرضا جدیدی ، محمد فلاح زرچوب بازیکنانی هستند که توانایی تبدیل شدن به یک بازیکن خوب در این پست را برای تیم ملی دارند خصوصا علی شفیعی ضمنا بازیکنان با تجربه ای مثل بهمن جهاندیده و مهران زارع و حسام بخششی و جواد محمدی نژاد هم میتوانند در مقاطی به تیم کمک کنند اما وقتی کشوری بازیکنی مثل علیرضا نادی دارد چرا نباید از آن استفاده کند! به نظر من حضور علیرضا نادی سطح تیم را یک پله ارتقا میدهد.

9-افت فاحش بدنی بازیکنان بعد از تحت فشار قرار گرفتن/ حضور بدنساز ایتالیایی یکی از نقاط قوت کاری فدراسیون و کواچ:
البته یکی از مسائلی که تیم ایران با آن دچار مشکل می باشد افت بدنی بازیکنان بعد از چند مسابقه با فواصل زمانی کوتاه و پایین آمدن راندمان کاری آنهاست ، من خوشحالم که فدراسیون مربی بدنسازی را آورده که این مشکل را تا میان مدت و حداقل تا المپیک بعدی برای تیم ایران حداقل تعدیل نماید و آنرا کاهش دهد، آن چیزی که در زمین مسابقه عیان است، بعد از چند مسابقه پیاپی میزان جهش بازیکنان کاسته می شود تمرکزشان از دست می رود خطاها و اشتباهاتشان زیاد می شود این به دلیل خستگی و تحت فشار قرار گرفتن در تورنمنت های سنگین است ، باید دانست که این شرایط برای سایر رقبا مثل برزیل، ایتالیا ، ایالات متحده و روسیه وجود داره پس خستگی نمیتواند بهانه ای خوبی برای شکست باشد، امیدواریم این مساله با حضور بدنساز تحصیلکرده و خوشنام تیم ملی حل شود.

10-حرف آخر ، جوانگرایی و استفاده مناسب از جوانان
امیدوارم که ضعف ها و معایب تیم حالا هرچه که باشد در این مدت باقی مانده تا جای ممکن برطرف شود و کواچ در انتخاب 4 الی 5 دریافت کننده تیم دقت بیشتری به عمل آورد این نکته مثبتی است که او به بازیکنانی نظیر علیزاده و عبادی پور و فائزی در لیگ جهانی فرصت می دهد لیگ جهانی میدان محک زدن و تجربه اندوزی بازیکنان برای مسابقات معتبرتر و مهمتر است ، فرستادن عبادی پور به مسابقات آسیایی کمکی به وی نخواهد کرد او باید شرایط بازیهای سطح بالا را درک کن چرا که قرار است در سالهای آینده باید برای تیم ایران به میدان رود و از آبرویی که نسل کنونی والیبال برای ایران کسب کرده دفاع نماید، بنابراین هرچقدر بازیکنان جوان بیشتر تحت فشار قرار گیرد سرعت رشد بازی آنها بیشتر می شود و اون پختگی که قرار است مثلا ظرف 6 سال آینده در حال طبیعی به آن برسند را در دو سال پیدا خواهند کرد اما باید در کنار این مساله اهمیت تورنمنت های معتبر و سرنوشت ساز مثل المپیک . قهرمانی جهان را که هر چهارسال یکبار برگزار می شوند در نظر گرفتن و در آن مسابقات با بهترین و با تجربه ترین بازیکنان پای به میدان گذاشت.

باتشکر از خوانندگان محترم-

تحلیل و انالیز توسط کارشناس سایت  skimo